بواسیر چیست؟

بواسیر یا هموروئید مثل واریسه. در واقع هموروئیدها یک سری ساختار عروقی هستند که داخل کانال مقعدی قرار دارند و میتونن  مشکلاتی رو هم ایجاد کنند که البته خیلی وقتها خود به خود رقع میشن و گاهی هم نیاز به دوا درمون دارند، حتی عمل جراحی.

انواع بواسیر

کلا دو مدل بواسیر داریم،  داخلی و خارجی. قصه چیه؟ ما یه مرز داریم بین ۲/۳ بالایی و ۱/۳ پایینی کانال مقعد. اسمش لاین دندانه دار یا همون dentate line هست. اگه هموروئید بالای این لاین باشه بهش میگیم داخلی، زیر این خط باشه بهش میگیم خارجی. بهمین سادگی. بواسیر داخلی خودش چهار درجه داره: بواسیر داخلی درجه یک:  فقط توسط پزشک و با دستگاه آندوسکوپ دیده میشه بواسیر داخلی درجه دو: هنگام دفع مدفوع از مقعد بیرون میزنه و خود بخود به داخل بر می گرده بواسیر داخلی درجه سه: هنگام دفع مدفوع از مقعد بیرون میزنه ولی برخلاف بواسیر داخلی درجه دو خود بخود به داخل بر نمی گرده ولی به کمک دست به داخل بر می گرده. بواسیر داخلی درجه چهار: در این حالت بواسیر از مقعد بیرون زده و دیگه با دست هم بر نمی گرده داخل.

حالا چرا این تقسیم بندی همورویید به داخلی و خارجی مهمه چون یه تفاوتهایی بین علائمشون وجود داره. بزا اول بگم که یه بواسیر چه مشکلاتی رو میتونه ایجاد کنه. 

علائم هموروئید چیست؟

بواسیر خیلی وقتها بی علامته! یعنی ممکنه من یا شما دچار هموروئید باشیم و خبر هم نداشته باشیم! آیا مهمه؟ خیر. در واقع زمانی بواسیر اهمیت پیدا می کنه که ما رو خبر کنه! بواسیر معمولا باعث میشه ما یه لایه خون روشن رو مدفوعمون ببینیم و بترسیم! راستش ما پزشکها اونقدری از خون روشن و تازه روی مدفوع نمی‌ترسیم. مگر یه مورد خیلی نادر که فرد مثلاً خونریزی وسیعی تو دستگاه گوارشش اتفاق افتاده باشه که تو چنین شرایطی البته فرد کاملا بدحاله. پس اگه یه نفر کاملا سرحال متوجه خون تازه روی مدفوع خودش بشه معمولا این یک حالت خطرناک و اورژانس محسوب نمیشه و می‌تونه با خیال راحت یه نوبت پزشک بگیره و مراجعه کنه.

برای تشخیص و درمان بواسیر به چه پزشکی باید مراجعه شود؟

شما باید متخصصین گوارش و یا جراح های عمومی مراجعه کنید اولین سوالی که پزشک از شما خواهد پرسید اینه: آیا درد هم دارید؟ درد موقع دفع مدفوع چه اهمیتی داره؟ یکی دیگه از دلایل خون روشن روی مدفوع زخم مقعد یا شقاق هست که ما بهش فیشر میگیم. با هموروئید فرق داره.  شقاق همراه هست با درد هنگام دفع اما در همورویید ما معمولا درد نداریم مگر در دو حالت: یکی در موارد همورویید خارجی که گفتیم زمانیکه که همورویید زیر خط دندانه ای باشه. مورد دیگه هم همورویید ترومبوزه است، یعنی وقتی که خون داخل بواسیر لخته شده.

تفاوت بواسیر داخلی و خارجی چیست؟

تا الان گفتیم که بواسیر داخلی بالای لاین دندانه دار مقعدی قرار داره و بواسیر خارجی زیر اون. یه تفاوت در نشانه های همورویید داخلی و خارجی رو هم متوجه شدید و اون وجود درد هست که بیشتر در بواسیر خارجی اتفاق میفته. اما بقیه تفاوتها: تو همورویید داخلی ممکنه فرد متوجه موکوس یا همون بلغم روی مدفوع بشه. یه حالت هم داریم که تو همورویید داخلی اتفاق میوفته و اون نشت مدفوع هست. بواسیر خارجی ها هم ممکنه تگ پوستی داشته باشند، تگ پوستی یه زائده پوستین که گاهی مشکلاتی رو به لحاظ نظافت بوجود میاره.

شیوع بواسیر چقدر است؟

شیوع دقیق همورویید معلوم نیست چون همون‌طور که گفتیم اغلب بی علامه اما بواسیر علامت دار شیوعی در حد ۵ درصد داره. بیمارانی که به دلایل مختلف کولونوسکوپی میشن شیوع همورویید درشون تقریبا ۴۰ درصده.

دلیل بواسیر چیست؟

چرا همورویید ایجاد می شود؟ایجاد هموروئید علامت دار با افزایش سن، اسهال، بارداری، تومورهای لگنی، نشستن طولانی مدت، زور زدن، یبوست مزمن ارتباط داره. ضمنا بیماران تحت درمان ضد انعقاد و ضد پلاکتی بیشتر احتمال داره دچار بواسیر علامت دار بشن.

برای بواسیر چه بررسی های لازمه؟

برای افراد بالای ۴۰ سال و افرادی که سابقه پولیپ روده دارند یا یکی از اعضای درجه یک خانواده به بیماری التهابی روده یا سرطان روده یا پولیپ روده گرفتاره باید کولونوسکوپی انجام بشه. انجام کولونوسکوپی همچنین در افرادی که به فقر آهن مبتلا هستند یا کاهش وزن و بی اشتهایی دارند و یا عادات دفع مدفوعشان تغییر کرده است نیز توصیه می شود.

درمان بواسیر چیست؟

درمانهای کلی هموروئید

الف. بهداشت روده بزرگ

شما برای اینکه عمل دفع راحت تری داشته باشید به سه عامل نیاز دارید: ۱. میزان فیبر کافی در تغذیه روزانه. پیشنهاد می شود روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ گرم فیبر در غذای شما وجود داشته باشد. تا اسم فیبر می آید ذهن همه به سمت سبزیجات و میوه جات می رود اما هر سبزی یا میوه ای منبع خوب فیبر به حساب نمی آید چنانچه یک سیب متوسط آن هم با پوست تنها ۳/۵ گرم فیبر دارد. یک موز متوسط هم تنها در حد ۲/۵ گرم فیبر دارد. در ادامه شما را با لیست ظغذاهای پر فیبر آشنا می کنیم:  آلوبخارا: هر آلوبخارا تقریبا یک گرم فیبر دارد  لوبیای پخته شده: هر یه کاپ(تقریبا ۲۳۰گرم) لوبیای پخته تقریبا ۱۸ گرم فیبر دارد(این مقدار در مورد نخود و عدس خیلی پایین تر است)  سبوس گندم و جو پرک هم در هر یک کاپ تقریبا ۱۳ گرم فیبر دارند ۲. دومین اصل بهداشت روده بزرگ، آشامیدن آب کافیست. شما باید تقریبا ۲ لیتر در شبانه روز آب بنوشید. این مقدار در افرادی که در محیط گرم کار می کنند یا ورزشکاران بیشتر است. ۳. ورزش کنید. ورزش منظم علاوه بر فواید قلبی و مغزی و اسکلتی فراوان به بهداشت روده های شما هم کمک می کند.

ب. نشستن در آب گرم

اینکار به مدت ۲ الی ۳ بار در روز و هربار به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه توصیه می شود.

درمانهای دارویی بواسیر جیست؟

۱. داروهای موثر بر سیستم سیاهرگی این داروها به بهبود گردش خون سیاهرگی کمک می کنند مثل داروی calcium dobesilate ۲. داروهای ضد اسپاسم مثل پماد نیتروگلیسرین ۳. درمانهای علامتی هموروئید این درمانها شامل یک سری پماد و ژل موضعی هستند که برای تسکین درد یا خارش همورویید استفاده می شوند. پمادهای آنتی همورویید موجود در بازار دارویی عمدتا حاوی استرویید می باشند که استفاده طولانی مدت آنها با یک سری عوارض همراه است و توصیه می کنیم مصرف آنها حتما با تایید پزشک باشد.

درمان جراحی بواسیر چیست؟

۱. بستن باند لاستیکی یک جراحی ساده در بواسیر بستن آن با بند لاستیکی است( rubber band ligation)که در مطب قابل انجام است و برای بواسیر های داخلی انجام میشود. البته بواسیر داخلی گرید چهار را نمی توان با بند بست و این عمل در افرادی که داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت(بجز آسپرین) استفاده می کنند و نیز افرادی که مشکل کبدی دارند ممنوع است. ۲. اسکلرو تراپی که به میزان یک تا سه س سی از یک ماده اسکلروزان در همورویید تزریق می شود و برای افرادی که مشکلات انعقادی دارند گزینه بهتری نسبت به بستن با بند محسوب می شود ۳. برداشتن هموروئید خارجی ترومبوزه توسط جراح در مطب ۴. درمان بواسیر با لیزر. در واقع در این روش از نور مادون قرمز استفاده می شود و نه لیزر. این روش برای بواسیر داخلی با گرید پایین(یک یا دو) قابل انجام است ۵. عمل هموروییدکتومی که نیاز به اتاق عمل دارد.