غدد، رشد و متابولیسم
معرفی تخصص
غدد درون‌ریز فرماندهان شیمیایی بدن هستند. این غدد هورمون‌ها را ترشح می‌کنند و تقریباً بر تمام بخش‌های زندگی ما اثر می‌گذارند: از رشد و بلوغ گرفته تا متابولیسم، باروری و حتی خلق‌وخو. متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) وظیفه دارد اختلالات مربوط به این سیستم پیچیده را شناسایی و درمان کند.
این تخصص به‌خصوص در دنیای امروز که چاقی، دیابت و مشکلات تیروئید شایع‌تر از همیشه شده‌اند، اهمیت بسیار بالایی دارد.
بیماری‌ها و مشکلات شایع
- دیابت نوع ۱ و نوع ۲
- کم‌کاری و پرکاری تیروئید
- اختلالات رشد در کودکان (کوتاهی یا بلندی قد غیرطبیعی)
- بیماری‌های غده فوق کلیوی
- مشکلات غده هیپوفیز (هورمون رشد، پرولاکتین)
- پوکی استخوان و اختلالات کلسیم
- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
- چاقی و مشکلات متابولیک
چه کسانی باید به متخصص غدد مراجعه کنند؟
- کودکانی که رشد قدی آن‌ها غیرطبیعی است
- افرادی با علائم پرکاری یا کم‌کاری تیروئید (خستگی، تعریق زیاد، ریزش مو)
- بیماران دیابتی یا کسانی که قند خونشان بالاست
- زنان با مشکلات قاعدگی یا ناباروری ناشی از اختلالات هورمونی
- کسانی که ناگهانی دچار تغییر وزن می‌شوند
خدمات و روش‌های درمانی
- کنترل و تنظیم قند خون در بیماران دیابتی
- درمان دارویی مشکلات تیروئید
- درمان اختلالات رشد با هورمون درمانی
- مشاوره تغذیه‌ای برای بیماران متابولیک
- ارزیابی هورمونی ناباروری
- درمان پوکی استخوان
پرسش‌های متداول
۱. آیا دیابت درمان قطعی دارد؟
خیر، اما می‌توان آن را به خوبی کنترل کرد تا بیمار زندگی طبیعی داشته باشد.
۲. چه زمانی باید به فکر تست تیروئید باشیم؟
وقتی علائمی مثل ریزش مو، خستگی یا تغییرات وزن بی‌دلیل دارید.
۳. آیا مشکلات هورمونی ارثی هستند؟
برخی از آن‌ها زمینه ژنتیکی دارند، اما سبک زندگی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
نکات جالب
- غده هیپوفیز به "غده فرمانده" معروف است چون سایر غدد را کنترل می‌کند.
- انسولین اولین هورمونی بود که در سال ۱۹۲۱ کشف و به بیماران دیابتی تزریق شد.
- بسیاری از مشکلات ناباروری به دلیل اختلالات هورمونی ایجاد می‌شوند.
جمع‌بندی
تخصص غدد و متابولیسم یکی از کلیدی‌ترین حوزه‌های پزشکی است که سلامت درونی بدن را تنظیم می‌کند. مراجعه به موقع به این متخصص می‌تواند جلوی بسیاری از بیماری‌های مزمن را بگیرد.
